12 Kasım 2022 Cumartesi günü saat 14.00’te Konya Türk Ocağında “Türk Dil Bilimci Esedullah Merdani Rahimi Anısına İran’da Kaşkay Türkleri ve Türkçesi” başlıklı bir konferans düzenlendi.
Konferans, Türk Ocakları Konya Şubesi Başkanı Dr. Vedat Erden’in açılış konuşmasıyla başladı. Vedat Erden, pandemiden sonra ilk böyle bir program yapıldığına söyledi ve bu programla dostlarla bir araya gelmiş olmanın mutluluğunu yaşıyoruz dedi. Bu konferansın gelecekte yapılacak bereketli ve başarılı programlar başlangıç olmasını diledi.
Çok sayıda akademisyenin, öğrencinin ve vatandaşların katıldığı konferansta Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fars Dili ve Edebiyatı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Temizel, “Türk Dil Bilimci Esedullah Merdani Rahimi Anısına İran’da Kaşkay Türkleri ve Türkçesi” başlıklı sunumunu yaptı. Prof. Dr. Ali Temizel konuşmasında Kaşkay Türklerinin manevi atası olarak bilinen Esedullah Merdani Rahimi’nin yakın zamanda 22 Ekim 2022 günü ebedi aleme göç ettiğini hatırlatarak bu konferansın onun anısına düzenlendiğini söyledi.
Ali Temizel konuşmasında özetle şunları dile getirdi: İran’da günümüzde Kaşkay Türkleri, İran’ın güneyinde Fars (Şiraz), Isfahan, Çehar Mahal-e Bahtiyarî, Huzistan, Kehkiluye ve Buyer Ahmed, Buşehr, Kirman, Hormuzgan gibi eyaletlerde dağınık olarak yaşamaktadırlar. Kaşkay Türkü Esedullah Merdani Rahimi de 1952 yılında Siraz’da Fars eyaletinin Kaşkay Türk aşiretlerine bağlı Rahimi elinin Çadurnişin obasında doğmuştur. Güney İran’da Kaşkay Türk köylerinde öğretmenlik yapan Rahimi, Matematik ve Fars Dili ve Edebiyatı bölümlerinden mezun olmuştur. İranlı Kaşkay Türk dil bilimci, folklorcu ve araştırmacı-yazar Esedullah Rahimi Merdani’nin Qaşqayî Sözlügü: Kaşkay Türkçesi-Farsça Sözlük, Atalar sözü, Kaşkay Türkçesi ve yazım kuralları, Kendi Kendine Kaşkay Türkçesi Öğrenimi ve Kurallarının Kaynakları, Asanaklar (Kaşkay Türkleri türkü ve şarkıları) gibi Kaşkay Türkçesini yaşatmaya ve gelecek nesillere aktarmaya yardımcı olacak eserler kaleme almıştır.
Temizel, sonuç olarak şunları da söyledi: İran coğrafyasında Kaşkay Türkçesinin dilbilgisi kuralları çerçevesinde yazılı, sözlü ve edebi dil olarak öğretimine sağlayacağı katkısı ve dilin gelecek nesillere kaybolmadan ve bozulmadan aktarılmasına kaynaklık etmesi bakımından Esedullah Merdani Rahimi’nin çalışmaları önem arz etmektedir. Elbette ki, İran’da Kaşkay Türkçesinin öğretimine dolaylı olarak yardımcı olacak başka eserler de bulunmaktadır.
Kaşgay Türkleri, Türkçesi ve Kaşgay Türkü Esedullah Merdani Rahimi ve eserleri hakkında detaylı bilgilerin yer aldığı konferans soru cevap bölümü ile sona erdi.
