Kifayetsiz Muhterisler, Dış Güçler ve Türkiye Yüzyılı

21. Yüzyıl’ın “Türkiye Yüzyılı” olması noktasında bu ülkenin en önemli ve stratejik önceliği “kifayetsiz muhteris” tanımı yapıp kamu ve yerel yönetimlerde onları acilen sahip oldukları bütün yetkilerden arındırmaktır.

Fethi Okyar, üç dönemi (Mutlakıyet-Meşrutiyet-Cumhuriyet) en ön safta yaşamış önemli bir isim.

Fethi Okyar, II. Abdülhamid’in en yakınında bulunmuş, Selanik’te Alatini Kökün’nde dört yıla yakın Muhafız Alay Komutanı olarak onun bütün devlet tecrübesini bizzat kendinden dinlemiş, Atatürk’ün gençliğinden itibaren en samimi ve yakın dostu olmuş, İnönü ile de çok yakın çalışmıştır.

Son iki yüz yılı tanımak ve anlamak için Fethi Okyar’ın “Üç Devirde Bir Adam” kitabını mutlaka okumalısınız.

Bu kısa girişten sonra gelelim asıl konumuza:

Fethi Okyar bu kitapta anlattığı hatıralarında; Atatürk’ün teklifi ve yakın istişaresi ile yürüttüğü çok partili hayata geçişte Serbest Cumhuriyet Fırkası’nı kurma çalışmalarını anlatırken o zaman başbakan olan İsmet İnönü ile ilgili bir tespitte bulunur:

“Zamanlardan beri bütün kalbim, vatanda henüz doğmamış olan hürriyet güneşinin hasretiyle sızlamakta idi. Cumhuriyet kelimesi yalnız dudaklarda kalmış kalplere girmemişti. Bunun tesisine hizmet için elime geçen fırsatı kaçırmak ve en aziz mefkurem olan cumhuriyetçiliğe ve hürriyete karşı kayıtsız kalmak benim yapamayacağım şeydi. İsmet Paşa 'nın hodbinliği ve nihayetsiz iddialı ve hudutsuz mevki hırsına eklenen yetersizliği ve etrafında cereyan eden fecaatleri anlamamaktaki inadı yüzünden memleket bir uçuruma doğru sürüklenmekte iken haykırmamak, fenalıklara karşı ses çıkarmamak ve bir istirahat köşesinde kalmak elimden gelmiyordu.” (Fethi Okyar, Üç Devirde Bir Adam, 411)

Fethi Okyar’ın “hodbin, nihayetsiz iddialı ve hudutsuz mevki hırsına eklenen yetersizliği” cümlesi bugünkü anlamda kifayetsiz muhteris kavramının en güzel tarifiydi.

Bu güzel tarif üzerinde ayrıntısıyla durup, çerçeveyi çizip kamu ve yerel yönetimlerde yetkili pozisyonlarda bulunan bu tipleri ayıklamak gerekiyor.

Bu çerçeve siyasetten tamamen uzak teknik ve bilimsel olarak değerlendirilmelidir.

Zira kifayetsiz muhterisler, yavaşlayanı terk edip, kimin arabası yürüyorsa ona atlamakta pek mahirdirler.

Dış güçler konusuna gelince;

Fethi Okyar dış güçlerden kurtulmanın ya da onları tamamen etkisiz kılmanın formülünü de şu satırlarla veriyor:

“Bizim devlet tarihimizdeki ene büyük boşluğu görebilmiştim. Birinci cihan harbinin esas sebebi ve kaynağı iktisadi muhtevadır. Bizim Osmanlı İmparatorluğumuz da bu sahada çok geri olduğu için, elinde tuttuğu geniş topraklar kendisine layık görülmemiştir. Bu teşhis, zannediyorum ekonomik ve sosyal alanda çağa erişinceye ve değişen zamanın getirdiklerini kendi milli yapımıza yoğurarak öne ve ileriye çıkıncaya kadar, farklı ad ve şekillerde devam edecektir. Türkiye’mizi idareye layık görülmüş kadronun, şu temel realiteyi hiçbir zaman hatırından çıkarmamasını temenni ediyorum.” (Fethi Okyar, Üç Devirde Bir Adam, 287)

20. Yüzyılın başlarında Fethi Okyar’ın kurduğu cümlelere benzer cümleleri 21. Yüzyılın başında Alev Alatlı’da kurmuştu:

İkisinin de bize anlatmaya çalıştıkları hakikatin özeti; Ekonomik ve sosyal alanda çağı yakalar, zamanın getirdiklerini milli yapımıza yoğurarak entegre edebilir ve kamu ve yerel yönetimleri maymun tabiatlı kifayetsiz muhterislerden ayıklayabilir, gerçekten liyakat-ehliyet sahibi insanları istihdam edebilirsek 21. Yüzyıl Türkiye Yüzyılı olur vesselam.

Insufficient Ambitions, Foreign Powers and the Century of Turkey

At the point of the 21st century being the "Turkey Century", the most important and strategic priority of this country is to define "incompetent ambitious" and to purge them of all the authorities they have in public and local administrations.

Fethi Okyar is an important figure who lived in the forefront of three periods (Absolute-Constitutional-Constitutional-Republican).

Fethi Okyar, II. He was the closest to Abdulhamid, as the Guard Regiment Commander in Alatini Kökün in Thessaloniki for nearly four years, he personally listened to all of his state experience, became Atatürk's most sincere and close friend since his youth, and worked very closely with İnönü.

In order to get to know and understand the last two centuries, you should definitely read Fethi Okyar's book "A Man in Three Periods".

After this short introduction, let's come to our main topic:

Fethi Okyar in his memoirs told in this book; While describing the efforts to establish the Free Republic Party in the transition to multi-party life, which he carried out with Atatürk's proposal and close consultation, he makes a determination about İsmet İnönü, who was the prime minister at that time:

“For a long time, my whole heart was aching with the longing for the sun of freedom that had not yet risen in the homeland. The word Republic did not enter the hearts that remained only on the lips. It was something I could not do to miss the opportunity to serve its establishment and to be indifferent to my most cherished ideal of republicanism and freedom. Because of İsmet Pasha's arrogance and his inability to understand his endless ambition for an ambitious and unlimited position, and his stubbornness in not understanding the disasters that were taking place around him, I couldn't help screaming, not making a sound against evil, and staying in a corner of rest while the country was drifting towards an abyss.” (Fethi Okyar, A Man in Three Ages, 411)

Fethi Okyar's sentence "the inadequacy added to the arrogance, the endless assertiveness and the ambition of unlimited position" was the best description of the concept of insufficient ambitious in today's sense.

It is necessary to dwell on this beautiful description in detail, to draw the framework, and to sort out these types who hold positions of authority in public and local governments.

This framework should be evaluated completely away from politics, technically and scientifically.

Because incompetent enthusiasts are very adept at abandoning the slowed down person and jumping on whoever's car is walking.

As for foreign powers;

Fethi Okyar gives the formula of getting rid of external forces or neutralizing them completely with the following lines:

“I could see the biggest gap in our state history. The main reason and source of the First World War is the economic content. Since our Ottoman Empire was very backward in this field, the vast lands it held were not deemed worthy of it. I think this diagnosis will continue in different names and forms until we reach the age in the economic and social field and come forward and come forward by kneading the changes brought by the changing time into our own national structure. I hope that the staff deemed worthy of the administration of our Turkey will never forget this basic reality.” (Fethi Okyar, A Man in Three Periods, 287)

Alev Alatlı used sentences similar to those used by Fethi Okyar at the beginning of the 20th century:

The summary of the truth that they both try to tell us; If we can catch up with the era in the economic and social fields, integrate what the time brings into our national structure, weed the public and local administrations from the incompetent ape-natives, and employ people who are truly qualified and qualified, then the 21st Century will be the Century of Turkey.